Hiperkalijemija
podrazumeva povišenje nivoa ukupnog kalijuma u organizmu. Manifestacije
hiperkalijemije se obično javljaju kada je koncentracija kalijuma veća
od 6,5 mmol/L.
Kalijum je glavni intraćelijski katjon organizma. Nivo kalijuma u plazmi
se kreće od 3,8 do 4,7 mmol/L, a u ćelijama oko 150 mmol/L. Kalijum u
serumu adekvatno odražava promene ukupnog kalijuma organizma. Bubrezi
igraju glavnu ulogu u održavanju bilansa kalijuma. Više od 90% kalijuma
izlučuje se urinom, ostatak se eliminiše preko stolice.
Uzrok nastanka
Hiperkalijemija
je čest poremećaj u bolesnika sa bubrežnom insuficijencijom, akutnom i
hroničnom. Primena diuretika, koji štede kalijum, u osoba sa smanjenom
bubrežnom funkcijom praćena je hiperkalijemijom. Hipoaldosteronizam može
da izazove hiperkalijemiju. Višak kalijuma može biti unet intravenski
primenom kalijuma, transfuzijama i visokim dozama penicilina. Endogeni
kalijum može biti oslobođen pri razaranju tkiva, npr.lizom tumora, pri
opekotinama, oštećenjima mišića, masivnoj hemolizi, velikim operacijama i
gastrointestinalnom krvarenju.
Klinička slika
Hiperkalijemija
se manifestuje neuromišićnim poremećajima – slabost, parestezije,
arefleksija, paraliza i respiratorna slabost. Kardiovaskularni
poremećaji obuhvataju bradikardiju (usporen rad srca) koja se
produbljuje do asistolije. EKG promene su paralelne sa stepenom
hiperkalijemije.
Dijagnoza
Postavlja
se na osnovu prepoznavanja faktora koji dovode do hipokalijemije,
simptoma i znakova, kao i karakterističnog EKG nalaza. Nalaz niskog
nivoa kalijuma u serumu potvrđuje dijagnozu.
Lečenje
Lečenje
može biti akutno ili hronično. Ako je kalijum u serumu viši od 7 mmol/L
ili ako EKG pokazuje znake hiperkalijemije postoji potreba za urgentnim
lečenjem. Akutno lečenje hiperkalijemije ima za cilj da zaštiti srce od
efekta kalijuma anatagonizujući efekat na srčanu sprovodljivost –
intravenska primena kalcijuma; zatim da kalijum iz ekstraćelijske
tečnosti usmeri u intraćelijsku tečnost – primena natrijum bikarbonata,
insulina i glikoze; i smanji ukupni kalijum u organizmu – smole za
izmenu katjona, diuretici, dijaliza.
Hronično lečenje
hiperkalijemije u odmakloj bubrežnoj insuficijenciji zahteva pre svega
ograničenje unosa kalijuma ishranom. Efikasni su diuretici koji deluju
na nivou Henlejeve petlje. Hronično lečenje se može sprovoditi i
primenom smola za izmenu katjona.
