Epilepsija je hronično neurološko oboljenje koje se karakteriše
spontanim ponavljanjem epileptičkih napada.
Epileptički napad može da se
javi kod bolesnika sa epilepsijom, kao i kod osoba koje nemaju
epilepsiju, usled metaboličkih ili toksičnih faktora, apstinencijalnog
alkoholnog sindroma, febrilnosti, infekcije, elektro-šoka, kao zbog
dejstva mnogih drugih štetnih noksi.
Epileptički napad
Napad
podrazumeva intermitentnu paroksizmalnu, kratkotrajnu i stereotipnu
izmenu motorne aktivnosti, senzibiliteta, ponašanja, emocija ili
svesnosti uzrokovana abnormalnom električnom hipersinhronom
hiperaktivnošću grupe neurona. Simptomi koji se pri tom javljaju su
raznovrsni i zavise od dela mozga koji je obuhvaćen pražnjenjem.
Učestalost
Epilepsija
je česta bolest od koje boluje oko 1% ukupne populacije. Učestalost
izolovanog spontanog epileptičkog napada bilo kada u životu je 3%, a
provociranih epileptičkih napada oko 5%. Incidencija je najveća u prvoj
godini života i kod starijih od 60 godina.
Uzrok nastanka
Epileptički
napadi se javljaju usled gubitka ravnoteže između ekscitatornih i
inhibitornih mehanizama u CNS-u. Oni se češće javljaju ukoliko su
bolesnici izloženi provokativnim faktorima. Česti provokacioni faktori
su deprivacija spavanja, korišćenje alkohola, hormonske izmene vezane za
početak menstruacije ili upotreba nekih medikamenata.
Simptomi
Ukoliko
se neki simptom javi paroksizmalno (naglo), spontano (neprovocirano i
neočekivano), traje relativno kratko (minuti), praćen je postiktalnim
umorom i ponavlja se na stereotipan način, onda se sa velikom
verovatnoćom postavlja kvalitativna klinička dijagnoza epilepsije.
Najčešći simptomi su:
pomućenje ili gubitak svesti
konvulzije
mioklonizmi ritmički treptaji
epigastrična aura
Dijagnoza
EEG
je najvažniji dopunski dijagnostički postupak. Normalan interiktalan
EEG nikako ne isključuje dijagnozu epilepsije. Indikovani su snimci
mozga kompjuterizovanom tomografijom ili sa većom preciznošću magnetskom
rezonancom.
Neepileptički napad
Podrazumeva
paroksizmalnu i stereotipnu izmenu motorne aktivnosti, senzibiliteta,
ponašanja ili svesnosti koja nije posledica abnormalne električne
hiperaktivnosti neurona. Obuhvata sinkope, intoksikacije, hipoglikemiju,
narkolepsiju, tranzitorne ishemijčke atake i druga stanja koja se
razmatraju u diferencijalnoj dijagnozi epileptičkog napada.
Fokalni (parcijalni) napadi:
jednostavni parcijalni
kompleksni parcijalni
sekundarni generalizovani
Generalizovani napadi:
- apsansni (tipični,atipični)
- mioklonički
- klonički
- tonički
- toničko-klonički
- atonički
Apsansni napadi
Ishodište
napada je od samog početka bilateralno.Krucijalna karakteristika
tipičnih apsansnih napada je iznenadni početak, prekid započete
aktivnosti, i ukočen, prazan pogled, sa lakom devijacijom pogleda put
gore. Napad traje od nekoliko sekundi do nekoliko desetina sekundi.
Toničko – klonički napadi
Predstavljaju
najčešći tip generalizovanog napada. Iz istorijskih razloga se još uvek
koristi termin grand mal napad.Može da počne kao parcijalni napad koji
napreduje do velikog napada (sekundarni GTK) ili da od početka počne kao
veliki napad (primarni GTK).
Toničko – klonički napad, Veliki ili Grand mal napad
Bolesnik
gubi svesti a istovremeno počinju jake toničke kontrakcije svih mišića,
često sa krikom, ječanjem ili produženim ekspiratornim stridorom.
Disajni pokreti prestaju, javlja se cijanoza, često ugriz jezika, krvava
pena na ustima i nevoljno umokravanje. Tonička faza traje od nekoliko
do 40-tak sekundi, posle čega tonički grč popušta i slede klonički
grčevi u trajanju od 30-tak sekundi do nekoliko minuta. Na kraju svi
grčevi prestaju, a pacijent zaostaje u komi, u stanju dubokog, ubrzanog i
čujnog disanja. Pacijent se budi ili zaostaje ustanju konfuznosti sa
mogućim automatizmima, a potom se razbistrava, uz osećaj izrazite
malaksalosti i opšte slabosti.
Parcijalni napadi
Parcijalni
napadi se u zavisnosti od stepena očuvanosti (odnosno pomućenosti)
svesti dele na jednostavne i kompleksne. Simptomi jednostavnog napada
obuhvataju grčeve delova tela (posebnu retku grupu čine Džeksonovi
napadi), poremećaj govora, autonomne, vegetativne, afektivne, kognitivne
ili psihičke fenomene, somatosenzorne, vizuelne, auditivne, olfaktivne
ili gustativne iluzije ili halucinacije, ili njihovu kombinaciju.
Epileptički status
Epileptički
status predstavlja najteže stanje u epileptologiji i podrazumeva stanje
u kome je epileptička aktivnost prisutna tokom 30 minuta ili duže. Kod
65-75% bolesnika etiologija statusa može da se utvrdi (simptomatski
statusi) dok kod preostalih 25-35% ostaje nepoznat (kriptogeni statusi).
