Hronična bubrežna insuficijencija (HBI) je sindrom koji nastaje kao
posledica postepenog, progresivnog i ireverzibilnog smanjenja
glomerulske filtracije do konačnog stadijuma uremije.
Karakteriše se
zadržavanjem uremijskih toksina (ureje, kreatinina, mokraćne kiseline
fenoli, indoli i dr.), nastalih uglavnom u toku metabolisanja proteina,
promenama u volumenu i sastavu telesnih tečnosti i elektrolita kao i
disbalansom mnogih hormona.
Uzrok nastanka
Dijabetes
melitus (28%) i hipertenzija (25%) su najčešći uzroci HBI, a zatim
sledi glomerulonefritis (21%), policistična bolest bubrega koja se
nasleđuje autosomno dominantno (4%) i ostali uzroci (23%). Svaka
hronočna bubrežna bolest koja uzrokuje propadanje velikog broja nefrona
dovodi do HBI.
Klinička slika
Simptomi
i znaci HBI obično se ne javljaju dok klirens endogenog kretinina ne
bude ispod 30 ml u minuti, kada se bolesniku smanjuje sposobnost za rad,
javlja se anemija i neki metabolički poremećaji (acidoza, poremećaj
fosfokalcemičnog bilansa). Gastrointestinalni simptomi ( muka, gađenje,
povraćanje, prolivi) javljaju se pri klirensu kreatinina od 15 ml u
minuti a neurološki simptomi i kardiovaskularna oštećenja kada padne na
10 ml u minuti.
Klinički simptomi i znaci HBI su nespecifični i potiču od svih organa i sistema:
Kardiovaskularni poremećaji – hipertenzija (povišen pritisak),
perikarditis (zapaljenje srčane kese), srčana insuficijencija.
Gastrointestinalni poremećaji – gubitak apetita, muka , povraćanje,
štucanje, podrigivanje, amonijakalni zadah, ezofagitis (zapaljenje
jednjaka) sa otežanim gutanjem, prolivi i melene (krv u stolici).
Neurološke manifestacije – umor, apatija, pospanost, smanjena
koncentracija, agresivnost, halucinacije, dezorijentacija, različiti
stepeni poremećaji svesti sve do kome. Periferna neuropatija manifestuje
se bolovima u mišićima, grčevima u listovima nogu, trnjenjem, peckanjem
i pojavom sindroma nemirnih nogu.
Hematološki poremećaji – anemija, sklonost krvarenjima i infekciji.
Kožne promene – sivo žućkasta boja lica, dlanova i tabana, svrab koji
je toliko izrazit da dovodi do nesanice i psihičkih poremećaja.
Endokrini poremećaji – zaostajanje u rastu, gubitak libida, potencije,
amenoreja, sterilitet, sekundarni hiperparatireoidizam koji dovodi do
osteodistrofije-bolovi u zglobovima, mišićima, otežan hod.
Očne manifetacije – retinopatija, konjunkitivis i keratitis.
Dijagnoza
Potrebno
je odrediti dijagnozu osnovne bolesti, veličinu preostale funkcije
bubrega, pogoršavajuće faktore – infekcija, proliv, povraćanje.Postavlja
se na osnovu anamneze, pregleda i laboratorijskih analiza – određivanje
klirensa kreatinina i jačine glomerulske filtracije.
Lečenje
U
stadijumu snižene funkcije bubrega treba lečiti osnovnu bubrežnu
bolest i hipertenziju. U stadijumu azotemije sprovodi se umeren
hipoproteinski način isharane, redovna kontrola telesne težine,
ograničava se unos natrijuma, kalijuma, leči se acidoza natrijum
bikarbonatom, anemija – gvožđem i infekcije – kauzalno.
Brže ili sporije dolazi do progresije HBI i njenog terminalnog stadijuma kada je neophodna dijaliza ili transplantacija bubrega.
