Pod dejstvom raznih patoloških činilaca, može se desiti da se
normalna statika unutrašnjih polnih organa žene promeni, odnosno da
pojedini polni organi pod dejstvom izvesnih faktora pređu iz normalnog u
patološki položaj.
Fiziološki položaj materice
Materica
se, kao najveći polni organ, nalazi u sredini male karlice ispod
terminalne, iznad interspinalne linije, ispred rektuma a iza mokraćne
bešike.
Za opisivanje njenog položaja neophodno je odrediti sledeće:
POSITIO ili stav označava gde se uterus u celini nalazi u maloj
karlici. Normalno se nalazi u osovini karlice, dno materice je u visini
terminalne, a grlić u visini interspinalne linije.
VERSIO
podrazumeva nagib cele materice prema vagini. Naime, njena uzdužna
osovina (tela i grlića) sa osovinom vagine stvara prav ugao. Ovaj
položaj materice naziva se anteverzija materice – anteversio uteri.
FLEXIO podrazumeva savijanje (pregibanje) tela materice prema grliću
pri čemu se stvara ugao od preko 90-do 100°. Ovaj položaj materice se
naziva antefleksija materice – anteflexio uteri.
Prema tome,
fiziološki položaj materice je umerena anteverzija i antefleksija.
Zahvaljujući rastresitom vezivnom tkivu – parametrijumu, koje se nalazi
oko same materice, ona je slobodno pokretna u svim pravcima.
Promenu
položaja materice mogu izazvati brojni faktori. Najčešće se dele na
fiziološke (trudnoća i prepunjenost unutrašnjih organa) i patološke
(tumori, eksudati, adhezije).
Promena položaja materice može
biti u nivou horizontalne i vertikalne ravni. U nivou horizontalne ravni
može doći do raznih varijacija u smislu ante-, retro-, latero- pozicije
kako verzije tako i fleksije. Sa druge strane pomeranje u nivou
vertikalne ravni, može biti u smislu podizanja – elevacije ili
spuštanja-spad ili ispadanje materice. Takođe oko vertikalne osovine
može doći do okretanja koje može biti uvrtanje – torzija ili
obrtanje-rotacija, a ako se unutrašnja strana materice izvrne upolje to
je izvrtanje – inverzija materice.
O hiperantefleksiji materice
govorimo onda kada je ugao savijanja između tela materice i grlića
oštar. Tada postoji znatno veći pregib korpusa prema donjem svodu
vagine, a portio zadržava svoj normalan položaj.
Uzrok nastanka
Hiperantefleksija
materice je u najvećem broju slučajeva kongenitalne prirode a ređe
sekundarnog karaktera. Urođena hiperantefleksija skoro nikada nije
samostalna pojava već je praćena hipoplazijom cele materice, genitalnim
infantilizmom, poremećajem u razvoju. Sekundarna (stečena)
hiperantefleksija nastaje, u većini slučajeva, posle porođaja, pobačaja
kao i usled zapaljenskih promena na cervikalnom kanalu, jajnicima,
jajovodima, parametrijumu i dr.
Klinička slika
Najčešći
simptomi primarne hiperantefleksije su: bolne menstruacije
(dysmenorrhoea) zbog hiperantefleksije, hipoplazije i suženja
cervikalnog kanala, poremećaji menstrualnog ciklusa, česte i bolne
mikcije.
Ovi činioci, kao i poremećaji hormonske ravnoteže u
organizmu žene, mogu biti uzrok primarnom i sekundarnom sterilitetu.
Ako, kojim slučajem, i nastupi trudnoća vrlo često dolazi do ranih
pobačaja ili prevremenih porođaja.
Dijagnoza
Dijagnoza
hiperantefleksije materice se postavlja vaginalnim pregledom,
palpiranjem malog, tvrdog, hipoplastičnog a prekomerno flektiranog
uterusa. U odnosu na telo materice, cerviks je duži. Cervikalni kanal je
tako sužen, a orificijum uteri eksternum tačkast. Porcija je mala,
nekad tanka, izdužena i upravljena prema osovini vagine.
Lečenje
Terapija
kongenitalne hiperantefleksije materice može biti simptomatska i
hormonska. Simptomatsko lečenje ima za cilj otklanjanje menstrualnih
bolova i poremećaja. Hormonska terapija, pak, ima za cilj da primenom
estrogena i gestagena, reguliše hormonski status bolesnice i potpuni
razvoj materice.
Terapija stečene (sekundarne )
hiperantefleksije je bazirana na suzbijanju zapaljenskih procesa u
Duglasovom špagu, parametrijama, adneksama, pomoću sulfonamida i
antibiotika, nakon čega se upotrebljava tzv. podražajna terapija kao i
dijatermija i hidroterapija.
