Candida se normalno nalazi u crevima i na koži čoveka. Do infekcije tj. prekomernog bujanja gljivice dolazi kada je iz određenih razloga poremećena imunološka ravnoteža i zbog nekih spoljašnjih uticaja. Najrasprostranjeniji sojevi Candide su Candida albicans Candida glabrata i Candida tropicalis.
Put prenošenja
Kandidijaza je skoro uvek posledica autoinfekcije tj. infekcije gljivicama koje normalno nastanjuju čovekov organizam i koje se iz određenih razloga, u određenom trenutku počnu intenzivno razmnožavati. Najčešći razlozi su: prekomerna upotreba antibiotika širokog spektra, kortikosteroida, imunosupresiva, upotreba kontraceptivnih tableta, prekomerna higijena polnih organa upotrebom alkalnih sapuna koji uništavaju normalnu floru sluzokože, trudnoća, menstruacija, neadekvatan veš, neadekvatni higijenski ulošci, neregulisana šećerna bolest itd. Loša regulacija šećerne bolesti smanjuje otpornost organizma na infekcije. Kada se šećerna bolest dobro reguliše, odbrana od infekcije ponovo je onakva kao i kod osoba koje ne boluju od šećerne bolesti. Kod osoba sa loše regulisanom šećernom bolesti krv i telesne tečnosti imaju više glukoze što ih čini boljom podlogom za razvoj mikroorganizama, pa tako i gljivice Candide koja onda uzrokuje infekciju.
Patološki (medicinski) značaj
Gljivica Candida može biti prisutna: u usnoj šupljini, u ždrelu, na jeziku, u nosu, u sputumu, u bronhijama, u plućima, u digestivnom traktu, u urinu, u ušima, vaginalno, spolja na koži, na noktima, u krvi, sistemska kandidijaza. Zato su i mogući simptomi brojni, raznovrsni i nespecifični:
bele naslage na jeziku i u usnoj šupljini, nadražaj na kašalj, suvo kašljucanje, osećaj knedle u ždrelu, grebanje u ždrelu, nadražaj za iskašljavanje, otežano disanje, suv bronhijalni kašalj, hronično zapušen nos, hrkanje, kratak dah, hronično kijanje ili kašljanje, stalne ponovljene prehlade i crveno grlo,
nadutost trbuha, gubitak apetita, poremećaj rada creva, promene stolice od tečne do tvrde, slabo varenje, smanjen apetit, fisure ne jeziku, proliv, sluzava stolica, analni svrab,
depresija, emotivna ranjivost, nervoza, zadržavanje tečnosti, muka, glavobolja, neredovni ciklusi, gruba suva ili ispucala koža, hronične i česte gljivične infekcije kože i noktiju, utrnulost, slaba memorija, vrtoglavica, nesanica, gubitak koncentracije, osećaj opijenosti, uznemirenost, psihoze, zvonjenje u ušima, svrab u ušima,
slabost mišića, oticanje zglobova, mišićni bol, poremećaj čula mirisa, ukusa, vida i sluha, slani ili metalni ukus u ustima, zamagljen nejasan pogled
naizmenični zatvor i proliv pored normalnih laboratorijskih nalaza kao i pored negativnih ultrazvučnih i endoskopskih nalaza; povećane vrednost hepatograma, koje ukazuju na neku bolest jetre; neobjašnjive fleke po koži; glad u naletima, naročito velika neodoljiva želja za slatkišima; intolerancija prema alkoholu, neobjašnjive tegobe od strane zglobova; neobjašnjive niske vrednosti gvožđa, odnosno cinka; hronično niska vrednost leukocita; aftozne promene u ustima; bakterijske urinarne infekcije;
genitalna kandidijaza – kod žena se javlja peckanje i svrab polnog organa i pojačan sekret koji je najčešće bele boje, sirast. Crvenilo je znak upale, a vagina je prekrivena belim sirastim kolonijama gljivice. Kod muškaraca se uglavnom ne javljaju simptomi (tzv. asimptomatski nosioci). Mogu se javiti bele naslage na glansu penisa i prepucijumu. Može se javiti i sekret iz mokraćne cevi. Simptomi su pogotovo izraženi nakon polnog odnosa jer trenje dodatno pojačava osećaj peckanja i svrab. Kod žena se nakon polnog odnosa moze javiti i bol. Svrab se može proširiti i na područje oko analnog otvora (čmara).
mlečac ili soor odojčeta – javlja se često kod odojčadi i male dece, ređe kod odraslih ljudi, na sluzokoži usta i jeziku, u vidu okruglih beličastih naslaga, koje imaju izgled zgrušanog mleka. Ispod ovih naslaga su ranice, koje su bolne i otežavaju ishranu dece.
kandidijaza kože – kandidijaza kože zahvata obično prostore među prstima šake, najčešće između trećeg i četvrtog prsta. Javlja se u vidu jasno ograničenog crvenila, beličastih naslaga, vlaženja i svraba. Bolest se često vidi kod domaćica, poslastičara i ljudi koji često rade sa rukama u vodi. Kandidijaza kože javlja se često i kod gojaznih osoba na pregibnim površinama, gde se dve kožne površine dodiruju i taru, ili ispod dojki kod žena. Na ovim mestima se javljaju jasno ograničene, crvene i vlažne ploče na čijim se površinama vide mehurići i gnojanice.
Dijagnoza
Dijagnoza ovog gljivičnog oboljenja se postavlja mikroskopskim pregledom razmaza materijala uzetog sa zahvaćenog područja, laboratorijskim pretragama i pregledom stolice.
Lečenje
Terapija se može sprovoditi antimikoticima. Lekovi izbora u lečenju gljivične infekcije su derivati imidazola: clotrimazol i polienski antibiotici kao što su nistatin, amfotericin i natamycin. Uz to se primenjuje i simptomatska terapija u zavisnosti od simptoma, a kod intestinalne kandidijaze i hidrokolonoterapija.
Poželjno je izbaciti iz ishrane: testa i peciva od belog brašna, sva gazirana pića, ne koristiti pivski kvasac, slatko mleko, B kompleks vitamina, jako kisela jela (sa esencijama i veštačkim konzervansima), izbaciti ili drastično smanjiti u ishrani čokoladu, torte, kolače, izbaciti alkohol, nikotin i kafu, radi bržeg oporavka.
Koristiti integralni hleb i peciva, samo prirodni sokovi (gusti ili bistri), što više beli luk, jogurt i kiselo mleko (probiotski), prirodni multivitamini i minerali koji u sebi imaju dovoljno selena i C vitamina, jabukovo sirće u ishrani, prirodni med, džem bez konzervansa, malteks,...
